Barbara Hoekstra

View Original

De stal: paard versus mens

De evolutie van het paard resulteerde in een hoefdier dat vanuit een bosachtige omgeving op een open savanne is gaan leven. Daar was zijn eten, daar was ruimte om roofdieren vanaf grote afstand te spotten en van hen te ontsnappen, ruimte om in een grote kudde van plaats naar plaats te trekken en te spelen.

De evolutie van de mens verloopt ongeveer gelijkaardig maar het verschil is dat de mens als kwetsbaar en traag zoogdier altijd kleine ruimtes heeft opgezocht om zich in te verschuilen voor andere grote jagers die sneller en krachtiger waren. In al die jaren is onze schuilplaats gevolueerd van grot naar zelfvoorzienende 'passief' huizen maar één ding blijft hetzelfde: we voelen ons intuitief veiliger in een besloten ruimte.

Grosso modo zijn alle paarden op onze wereld afstammelingen van het gedomesticeerde paard. Paarden staan al eeuwen ten dienste van de mens. Het paard gaf de mens een heleboel voordelen ten opzichte van vijanden en prooien en betekende een voordeel in de menselijke overlevingskansen. Het was en is nog steeds belangrijk voor de mens om hun paard(-en) veilig te houden zodat die betere overlevingskansen behouden blijven.

Als een mens aan veilig houden denkt, denkt die automatisch vanuit een eigen, menselijk standpunt. Met een duur woord heet dit antropomorfisme. Daarom bouwt een mens stallen om hun paarden veilig in op te bergen en te beschermen. Tegenwoordig heeft men minder schrik dat men paarden verliest aan de sabeltandtijger, maar denkt men eerder aan het voorkomen van verwondingen, vuile plekken, sneller paard kunnen zadelen, droog staan, veilig tegen diefstal, ...

DUS... Evolutief gezien zijn paarden fysisch én psychisch volledig op een open ruimte ingesteld. Spijsvertering, bloedsomloop, spierwerking, socialisatie, … alles is in detail afgestemd. Een stal begrenst zowel deze fysische als psychische noden van een paard. Een greep van de problemen die ontstaan:

  • verveling leidt tot allerlei stalondeugden

  • hoefmechanisme kan geen bloed rondpompen door het stilstaan

  • stofwisseling/darmwerking vertraagt wegens gebrek aan beweging

  • asociale paarden die agressief zijn

Wanneer zou je dan wel gebruik maken van een stal?

Bij voorkeur niet. Maar in medische gevallen die in de natuur fataal zouden aflopen, is het soms nodig om een paard te stallen. Maar kies dan een stalsituatie die bvb wel beweging minimaliseert (bvb bij een gebroken been) maar dan nog wel socialisatie toelaat en verveling voorkomt. Bespreek dit uiteraard altijd met de dierenarts maar blijf bij elk advies nuchter nadenken vanuit het standpunt van het paard. Zelfs dierenartsen vergeten dat wel eens.

Staat je paard in een kudde en is hij tijdelijk fysiek minder sterk? Probeer dan een aangrensende paddock te creeëren zodat hij toch bij de kudde kan blijven maar niet fysiek onder druk kan komen te staan bij een interactie. 

De pluspunten die gebruikelijk worden aangehaald zoals een proper paard, geen winterhaar, ongeschonden paard, … zijn eigenlijk maar zielige pluspuntjes tov de serieuze minpunten die je krijgt als je je paard wél op stal zet. Bijvoorbeeld: weefgedrag brengt fysiek en mentaal meer schade toe dan jouw probleem met een vuil paard. 

Wat zijn signalen dat een paard niet akkoord is met een stal?

Stalondeugden zoals weven, aanvallen naar voorbijgangers, bijten, luchtzuigen, trappen tegen de wanden, wegkwijnen in een hoekje, extreem introvert worden.

Mijn paard staat wel graag op stal!

Men zegt dat als de stal in brand staat dat je de paarden moet weghalen en ergens anders vast zetten, anders lopen ze de brand terug in naar hun stal. Als een paard buiten de stal steeds moet werken, werken, werken dan gaan ze graag hun stal in want dan worden ze met rust gelaten. Dus als de wereld buiten de stal erger is dan verkiezen ze de stal boven de buitenwereld.

Een paard is ook een gewoontedier. Staat jouw paard de hele dag op een paddock zonder eten en krijgt hij eten in zijn stal - dan zal hij staan te trappelen. Laat de staldeur eens open en kijk of hij in zijn stal blijft als eenmaal het voer op is?

Als paarden mogen kiezen dan nemen ze op warme dagen graag een bad.